Świat Karpat

„Karpaty są unikalnym naturalnym skarbem o wyjątkowym pięknie i wartości przyrodniczej, ważną ostoją różnorodności biologicznej, obszarem źródliskowym głównych rzek, istotnym siedliskiem i ostoją dla wielu zagrożonych gatunków roślin i zwierząt oraz największym w Europie obszarem lasów pierwotnych(…). Karpaty stanowią istotne środowisko przyrodnicze, gospodarcze, kulturowe, rekreacyjne oraz środowisko życia w sercu Europy, dzielone przez wielu ludzi i wiele państw” – czytamy w Ramowej Konwencji o Ochronie i Zrównoważonym Rozwoju Karpat sporządzonej w dniu 22 maja 2003 r. w Kijowie, czyli w tzw. konwencji karpackiej (ang. Carpathian Convention, http://www.carpathianconvention.org, dostęp: 06.06.2022 r.), której stronami jest siedem państw: Czechy, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Ukraina oraz Węgry.

Konwencja karpacka jest drugą w skali świata – po konwencji alpejskiej – umową międzynarodową dotyczącą pojedynczego regionu górskiego. Jej głównym celem jest prowadzenie wszechstronnej polityki i współpraca na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru. Zapisy konwencji karpackiej w Polsce dotyczą obszaru 200 gmin położonych na terenie trzech województw: małopolskiego, śląskiego i podkarpackiego.
 

O projekcie Świat Karpat

Celem realizowanego przez Stowarzyszenie Ekopsychologia projektu Świat Karpat jest edukacja społeczności lokalnej w zakresie ekosystemów, gatunków i siedlisk objętych ochroną na obszarze Karpat. Zaplanowane w ramach projektu działania obejmują:

• wydanie podręcznika Świat Karpat, zawierającego zestaw 55 scenariuszy i kart pracy do wykorzystania przez nauczycieli różnych przedmiotów,
• opracowanie strony internetowej Świat Karpat, na której zostanie udostępniony podręcznik w formie interaktywnych treści oraz pomocy dydaktycznych wraz z leksykonem gatunków chronionych,
• szkolenia dla nauczycieli, edukatorów i studentów na temat efektywnego i angażującego wykorzystania podręcznika Świat Karpat w edukacji formalnej (28 dwudniowych szkoleń),
• konkurs dla dzieci i młodzieży Pan Żubr we własnej osobie, realizowany w dwóch turach w oparciu o internetową grę o tym samym tytule.

Projekt Świat Karpat jest realizowany od 01.01.2022 r. do 31.03.2024 r. ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014–2021 w ramach programu: Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu.
 

 
O Stowarzyszeniu Ekopsychologia

Stowarzyszenie Ekopsychologia zostało założone w 2003 r. przez grupę przyjaciół studiujących psychologię stosowaną. Jego celem było i jest inicjowanie, realizowanie i promowanie działań na rzecz ochrony środowiska oraz budowanie społecznej odpowiedzialności za dziedzictwo naturalne, ze szczególnym uwzględnieniem kształtowania postawy aktywności i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Stowarzyszenie z czasem nabyło doświadczenia w zakresie animowania i zarządzania działaniami oraz realizowania kompleksowych projektów we współpracy z partnerami publicznymi i prywatnymi. Obecnie Stowarzyszenie Ekopsychologia realizuje działania w skali lokalnej, regionalnej i międzynarodowej na rzecz zrównoważonego rozwoju Karpat.

Przedstawiciele Stowarzyszenia brali udział w pracach Grup Roboczych Ramowej Konwencji o Ochronie i Zrównoważonym Rozwoju Karpat oraz w spotkaniach Konferencji Stron Konwencji Karpackiej, reprezentując potrzeby mieszkańców polskich Karpat.

Nasze działania kierujemy do dzieci i młodzieży, przedstawicieli organizacji pozarządowych, nauczycieli, przedsiębiorców, świata nauki, przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych oraz całej społeczności regionu karpackiego.

O podręczniku Świat Karpat

Świat Karpat. Podręcznik do edukacji ekologicznej został po raz pierwszy wydany w języku słowackim ponad 10 lat temu (w 2009 r.). W tym czasie, m.in. w związku z ciągłym, szybkim rozwojem nauk biologicznych, wiele zawartych w nim informacji straciło na aktualności. Coraz szersze zastosowanie badań genetycznych spowodowało. zmiany w systematyce wielu organizmów. Wyodrębniono nowe gatunki (np. padalca kolchidzkiego), a część zawartych w podręczniku nazw gatunkowych została zmieniona. Dokonano ważnych odkryć archeologicznych, uzupełniających naszą wiedzę na temat najwcześniejszej obecności człowieka w Karpatach. W pewnym zakresie zmieniło się też podejście do ochrony przyrody, pojawiły się nowe trendy, opracowano nowe dokumenty, powstały kolejne obszary chronione, a część z już istniejących uzyskała dodatkowy status, np. obszarów chronionych w ramach konwencji ramsarskiej (dotyczącej ochrony obszarów wodno-błotnych). Opracowując obecne wydanie książki, staraliśmy się zatem zmiany te wziąć pod uwagę.

Treść podręcznika, poza aktualizacją, wymagała również w niektórych miejscach dopasowania do potrzeb polskiego czytelnika, głównie w zakresie zagadnień i pojęć odmiennie definiowanych w Polsce i na Słowacji. Dwie istotne zmiany dotyczyły podziału geograficznego Karpat (rozdział 2) oraz charakterystycznego układu roślinności w górach, gdzie Słowacy wyróżniają kolejne strefy roślinności (np. strefa dębowo-bukowa, bukowa), natomiast w polskojęzycznej literaturze stosuje się podział na piętra roślinności (piętro pogórza, piętro regla dolnego itd.). Ponadto w podręczniku dodano – istotne według Redakcji – informacje na temat organizacji ochrony przyrody w Polsce, przystosowań roślin do życia w górach, rozwoju osadnictwa w polskiej części Karpat, a także liczebności populacji wybranych gatunków w polskich Karpatach.