Płeć, mózg a uczenie się - niebezpieczne mity

Temat związków między płcią a funkcjonowaniem mózgu człowieka jest chyba największym polem minowym neuronauk. Żadne inne zagadnienie z tego obszaru nie wzbudza tyle emocji czy kontrowersji i prawdopodobnie żadne tak silnie nie wpływa na nasze codzienne życie. Bardzo często ścierają się tu ze sobą dwa obozy. Zwolenniczki i zwolennicy pierwszego z nich twierdzą, że mózgi kobiet i mężczyzn wyraźnie się różnią, czego konsekwencją jest szereg różnic w zakresie typowych dla obu płci uzdolnień czy zachowań. Drugi obóz zaś twierdzi, że nie istnieją żadne różnice w budowie mózgu między kobietami i mężczyznami, a więc tym bardziej nie można mówić, że mają one jakiś wpływ np. na zachowanie ludzi. Jak to jednak często bywa, oba te obozy się mylą, a prawda jest znacznie bardziej ciekawa.

Otwarty umysł

Przypuszczalnie, biorąc się za lekturę tego artykułu, masz już jakąś, nawet mocno ugruntowaną opinię na temat tego zagadnienia. Nie ma w tym nic dziwnego – to jeden z tych „elektryzujących” tematów, które szczególnie przykuwają naszą uwagę i skłaniają do zajęcia jakiegoś stanowiska. Być może należysz do któregoś z wymienionych wyżej obozów i już myślisz sobie „ten artykuł to na pewno jakieś bzdury, przecież od dawna wiadomo, że...”. Zachęcam Cię jednak, byś doczytał(a) do końca i dopiero wówczas wyciągnął/-ęła wnioski. Znajdziesz tu bowiem informacje pochodzące z najnowszych badań (a więc być może to, co „było wiadomo” kiedyś, jest już dziś nieaktualne?), które naprawdę mogą przydać Ci się i w pracy zawodowej, i w życiu osobistym, zwłaszcza jeśli jesteś rodzicem.

Mars, Wenus i płeć mózgu

Historia stereotypów płci jest bardzo długa; od wieków wielu autorów (w przytłaczającej większości – mężczyzn) przekonywało w swoich pismach o tym, jakoby miały istnieć głębokie, przyrodzone różnice między kobietami i mężczyznami w zakresie nie tylko ich wyglądu czy fizycznej budowy, lecz także możliwości intelektualnych i psychiki. Publikacje te miały z reguły niekorzystny dla kobiet wydźwięk – uważano je za istoty „słabsze” od mężczyzn zarówno fizycznie, jak i psychicznie oraz intelektualnie. Oczywiście, miało to przełożenie na sposób, w jaki były one traktowane w społeczeństwie, i ostatecznie doprowadziło do tzw. emancypacji kobiet, która trwa do dziś.
Przekonanie o tym, że kobiety i męż­czyźni są tak głęboko różni od siebie, znalazło swoje odbicie również w wielu współczesnych publikacjach. W Polsce i na świecie popularne stały się zwłaszcza dwie książki: Płeć mózgu autorstwa A. Moir i D. Jessela oraz Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus J. Graya. Pierwsza z nich ukazała się w roku 1989, druga w 1992. To ważne, ponieważ było to jeszcze przed przełomową „dekadą mózgu”, jak nazwano ostatnie dziesięciolecie XX wieku. W tym czasie zapoczątkował się trwający do dziś okres nowoczesnych badań nad mózgiem, które były możliwe przede wszystkim dzięki zastosowaniu i rozwojowi technik...