Barwniki roślinne – dlaczego świat jest kolorowy

Biochemia

Zmienność gamy kolorystycznej barw w przyrodzie zdeterminowana jest następującymi po sobie porami roku. Wiosną następuje eksplozja kolorów, na drzewach zaczynają się pojawiać jasnozielone liście oraz kwiaty o bogatej gamie kolorów. Swój zielony kolor odzyskują też szarozielone rośliny iglaste. Latem wszystkie barwy stają się nieco bardziej stonowane. Pojawiają się owoce, które powoli zmieniają zabarwienie z zielonych na właściwe dla danego gatunku. Jesienią barwy stają się lekko przygaszone, następuje rozkład poszczególnych barwników w oczekiwaniu na zimę.

Barwna przyroda zachwyca ludzi od zarania dziejów. Na wiosnę, gdy rośliny zaczynają kiełkować, ich naziemne części pod wpływem światła słonecznego w wyniku odpowiednich procesów biochemicznych zachodzących na poziomie komórkowym zaczynają się zielenić. Podobnie jest w przypadku krzewów i drzew, u których zaczynają powstawać pąki liściowe, a z nich następnie wyłaniają się liście o zielonej barwie (fot. 1). Młode liście zazwyczaj są jasnozielone, natomiast z czasem stają się ciemniejsze. W czasie kwitnienia i owocowania krzewów i drzew liście pozostają zielone, jednak po owocowaniu i z nastaniem krótszych jesiennych dni, kiedy dawka promieni słonecznych jest znacznie mniejsza, powoli zaczynają żółknąć, a w niektórych przypadkach stają się bordowe czy pomarańczowe. 
Kolejnym etapem corocznego rozwoju roślin jest wytwarzanie przez nie barwnych kwiatów (fot. 2), a następnie owoców (fot. 3). Owoce z początku są małe i zielone, a następnie coraz bardziej się powiększają i w wyniku przemian barwników w nich zawartych zaczynają nabierać właściwego koloru. 
Barwniki roślinne interesowały badaczy już od dawna. Do barwników naturalnych zaliczane są te związki występujące u roślin i zwierząt, które mają zdolność pochłaniania światła w zakresie promieniowania 400–700 nm. Fakt widzenia barwy uzależniony jest od możliwości postrzegania narządu wzroku danego człowieka oraz charakterystycznych cech określonych związków chemicznych w otaczającym świecie. Barwa jest wrażeniem psychicznym wywołanym w mózgu zwierząt, gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła....

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy