Chromosomy – struktury wewnątrzkomórkowe organizujące DNA

Genetyka

Wewnątrz jąder komórkowych zarówno organizmów eukariotycznych, jak i prokariontów występują struktury będące formą organizacji materiału genetycznego, tzw. chromosomy, których główną funkcją jest przenoszenie tegoż materiału z pokolenia na pokolenie.

Za odkrywcę chromosomów uznaje się Walthera Flemminga (1843–1905), niemieckiego lekarza, anatoma, biologa, który opisał te struktury w roku 1882. Nazwa, pochodząca od greckich słów: χρῶμα – chroma, kolor i σῶμα – soma, ciało, została jednak wprowadzona dopiero w 1888 r. przez Wilhelma von Waldeyer-Hartza (1836–1921). Inni badacze, którzy wnieśli bardzo dużo do wiedzy o chromosomach, to m.in. Theodor Boveri (1862–1915), który  dostarczył pierwszych dowodów na to, że chromosomy linii komórek rozrodczych zapewniają ciągłość między pokoleniami, Walter Sutton (1877–1916) wywnioskował, że chromosomy są podstawą dziedziczności, a redukcja chromosomów w mejozie jest bezpośrednio związana z prawami dziedziczenia Mendla i wreszcie Thomas Morgan (1866–1945), który był twórcą chromosomowej teorii dziedziczności. 

Chromosomy to struktury zawierające upakowaną nić DNA oraz białka histonowe. W przypadku organizmów eukariotycznych umiejscowione są w jądrze komórkowym – dotyczy to zarówno zwierząt, jak i roślin. Podwójna nić DNA owinięta jest wokół rdzenia zbudowanego z ośmiu białek histonowych. To połączenie stanowi tzw. chromatynę. Pojedynczy kompleks DNA-histony to nukleosom, podjednostka organizacji eukariotycznej chromatyny. Nukleosom składa się ze 146 par zasad DNA, które owija rdzeń białkowy 1,65 razy. Histony, stanowiące strukturalne wsparcie dla chromosomu, to rodzina małych białek (zwanych H1, H2A, H2B, H3 i H4), naładowanych dodatnio. Ze względu na to, że DNA zawiera ładunek ujemny (to konsekwencja obecności grup fosforanowych w szkielecie fosforanowo-cukrowym), histony bardzo ściśle się z nim wiążą. Chromosom zawiera setki tysięcy nukleosomów, które są ze sobą połączone tzw....

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy