Dołącz do czytelników
Brak wyników

Ze świata zoologii

31 maja 2023

NR 56 (Maj 2023)

Krótka chwila motyla

0 185

Z nastaniem cieplejszych dni, wiosną, a w szczególności latem, mamy okazję podziwiać piękno tych delikatnych istot, jakimi są motyle. Cieszą oko swymi delikatnymi ruchami nad łąkami, zachwycają pięknem kształtów i kolorów. Te występujące w Polsce, np. bielinek kapustnik czy rusałka pawik, są znane prawie każdemu. W tropikach bywają motyle znacznie barwniejsze i większe. Jednak zanim staną się tymi pięknymi, zjawiskowymi, latającymi istotami, niszczą plony jako nielubiane gąsienice, gdyż potrzebują do przeobrażenia się dużych ilości pokarmu. Natomiast gdy już staną się motylami, ich życie w tej formie jest zaskakująco krótkie.

Motyle są zjawiskowymi owadami. Można je spotkać na łąkach, w ogrodach i parkach, czyli wszędzie tam, gdzie rosną kwiaty zwabiające je nektarem i pyłkiem. Jednak z każdym rokiem baczny obserwator przyrody zauważa, że jest ich coraz mniej, a ma na to niestety wpływ sposób życia człowieka, który skutecznie tępi ich gąsienice na polach uprawnych. Okazuje się, że liczebność motyli zmniejszyła się o około 80% w ciągu ostatnich 50 lat.

POLECAMY

Czym jest motyl?

Motyle to rząd owadów uskrzydlonych, określanych jako łuskoskrzydłe (Lepidoptera), które są blisko spokrewnione z chruścikami. Nauka zajmująca się wyłącznie motylami to lepidopterologia. Istnieje kilka umownych podziałów motyli, jednak nie przekładają się one na rzeczywiste relacje pokrewieństwa w obrębie tej grupy, ale zastosowanie podziału bywa pomocne przy rozpoznawaniu. 
Motyle były dawniej dzielone ze względu na wygląd i porę lotu na motyle dzienne (Rhopalocera, buławkoczułkie, Fot. 1.) i nocne – ćmy (Heterocera, różnoczułkie, Fot. 2.) (w opracowaniu też zostaną tak w pewnych miejscach opisane dla zobrazowania pory dnia ich bytowania). Istnieje podział ze względu na wielkość na Macrolepidoptera (motyle większe) i Microlepidoptera (motyle mniejsze), a także podział uwzględniający przednie i tylne skrzydła, czyli na Homoneura i Heteroneura, albo podział ze względu na budowę aparatów kopulacyjnych na Ditrysia i Monotrysia. Jednak obecny podział ustawił motyle względem czterech podrzędów: Zeugloptera, Aglossata, Heterobathmiina i Glossata. 
 

Fot. 1. Głowa motyla rusałka pawik wraz oczami i czułkami 

 

Fot. 2. Głowa motyla wraz z czułkami Saturnidae – pawice


Motyle zaraz po chrząszczach stanowią drugą pod względem liczebności grupę owadów. Obecnie stwierdzono, że na świecie żyje ok. 150 tys. gatunków motyli, w Polsce ponad 3 tys. Występują one na wszystkich kontynentach, oprócz Antarktydy. Motyle, jak się okazuje, żyją na naszej planecie od tysięcy lat, gdyż najstarsze ich skamieniałości są datowane na trias. Co więcej, wśród owadów motyle są najbardziej ewolucyjnie zaawansowane. 
Poniżej znajduje się krótka lista wybranych motylich rodzin...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy