Nasiono – podróżnik w czasie i przestrzeni

Ze świata botaniki

Chyba nikt nie zaprzeczy, że Ziemia to wyjątkowe miejsce w kosmosie. Swą wyjątkowość zawdzięcza między innymi obecności kilku warstw atmosfery bogatej w tlen i ogromnych zasobów życiodajnej wody. Wiemy, że początki życia na Ziemi związane były ze środowiskiem wodnym, dopiero w dalszej kolejności życie pojawiło się również na lądzie. Dzięki temu dziś naszą planetę zamieszkują różnorodne formy życia, w przeważającej części w postaci roślin i zwierząt. Obie grupy organizmów to nie tylko ważne składniki przyrody. Odgrywają one także kluczową rolę w rozwoju ludzkiej cywilizacji. W tym artykule skupimy się na roślinach, a właściwie na nasionach, które większość z nich produkuje, po to aby zapewnić ciągłość gatunków na naszej planecie. Ale nie tylko. Nasiona stanowią bowiem najważniejsze pożywienie zarówno dla zwierząt, jak i dla większości ludzi na świecie.
A dlaczego rośliny zaczęły wytwarzać w pewnym momencie nasiona? Rozmnażanie i rozprzestrzenianie się roślin było wszakże możliwe dzięki zarodnikom. Skrzypy, paprocie i mchy nadal korzystają z tego sposobu rozmnażania. Nowa strategia rozmnażania i rozprzestrzeniania wynikała właśnie z przejścia organizmów roślinnych ze środowiska wodnego w bardziej zróżnicowane środowisko lądowe. W karbonie powstały nowe formy roślin, były to rośliny nagozalążkowe (ich nasiona są nagie). Po nich w okresie jury i dolnej kredy pojawiły się natomiast rośliny okrytozalążkowe (ich nasiona otulają owocnie). Do dzisiaj rośliny te, poprzez wytwarzanie nasion, opanowały wiele obszarów na kuli ziemskiej, poczynając od tropikalnych lasów, poprzez sawanny, stepy, pustynie, torfowiska po parki, ogrody, pola i pastwiska. Obie grupy dominują we wszystkich środowiskach lądowych. Nasiona mogły rosnąć wysoko na drzewach (np. jabłoń, dąb), pod ziemią (np. orzeszki ziemne) a także pod wodą (np. mangrowiec czerwony, czyli korzeniara). Ich specyficzna budowa pozwalała im na przenoszenie się z miejsca na miejsce z wykorzystaniem wiatru, wody, ognia, zwierząt i ludzi. 
Ludzie od zawsze korzystali z ogromnych zasobów nasion oferowanych przez naturę. Współcześnie istnieje nawet specjalna nauka zajmująca się badaniem...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy