Od rośliny do leku, czyli jak rośliny leczą? Część I

Ze świata botaniki

W cyklu artykułów przedstawimy informacje o aktywnych składnikach w roślinnych surowcach, o leczniczych surowcach roślinnych stosowanych w kraju i na świecie, o sposobach leczenia roślinami w przeszłości oraz o współczesnym zastosowaniu aktywnych substancji roślinnych jako składników leków i otrzymywania kolejnych pochodnych jako leków.

Preparaty naturalne pozyskiwane z roślin były używane od wieków do różnych celów, głównie w celach leczniczych, ale też jako trucizny czy specyfiki psychotropowe. Napary, odwary, płukanki, wywary, maści, nalewki czy kompresy otrzymywane z odpowiednio dobranych surowców roślinnych były podstawowymi metodami, którymi leczono różne przypadłości na całym świecie. Radzono sobie, wytwarzając potrzebne surowce lecznicze z bogactwa, jakie daje natura, które przez wielu współczesnych ludzi zapatrzonych w szeroko rozumiany postęp są zupełnie niedostrzegalne. Do powszechnie znanych substancji o działaniu farmakologicznym należy zaliczyć kofeinę, chininę czy morfinę – aktywne związki chemiczne występujące w roślinach, które to obecnie można pozyskać w czystej formie z surowców roślinnych bądź otrzymać syntetycznie.
Przez wiele tysięcy lat nie znano leków dostępnych w obecnej formie, gdyż w ogóle nie istniał przemysł farmaceutyczny. Powstał on dość niedawno i ofiarował ludziom łatwy dostęp do różnorodnych leków i środków farmakologicznych, które można zakupić w aptekach i umożliwiają zachowanie tak cennego zdrowia.
Bakterie i wirusy chorobotwórcze oraz drożdżaki i grzyby pleśniowe istnieją i przez setki lat nikt nie zdawał sobie sprawy z obecności tego niewidocznego zagrożenia chorobotwórczego nieodłącznie towarzyszącego ludzkości od tysięcy lat wywołującego różne schorzenia i choroby. Przez ten czas ludzie zasiedlający różne zakątki świata musieli nauczyć się z nimi radzić dostępnymi środkami. Różnorodne zioła oraz różne części roślin, takie jak kora, kłącza, bulwy, korzenie, szyszki, kwiaty, owoce czy liście o leczniczych właściwościach, stosowano do leczenia przeziębień, gojenia ran, leczenia chorób i poważniejszych schorzeń, a także jako środki przeciwbólowe. Sporządzano z nich roślinne ekstrakty, odwary, napary, wywary, okłady, maści i nalewki, które wykazywały określone działanie na organizm człowieka. W zależności od położenia geograficznego i wynikającego z niego dostępu do określonych roślin poszczególne społeczności na różnych kontynentach wykształciły specyficzną dla siebie formę leczenia różnorodnych schorzeń opartą na ziołolecznictwie, z którego wywodzi się medycyna naturalna. Wiedzę na temat leczniczego działania roślin oraz coraz to nowych znajdywanych gatunków o działaniu leczniczym przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie. Pierwsze zachowane zapiski dotyczące receptur opartych na ziołach i roślinach leczniczych znalezion...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy