Zanieczyszczenie mikroplastikiem – jego wpływ na ekspresję genów i inne konsekwencje

Światowa produkcja tworzyw sztucznych w roku 2020 wyniosła 367 mln ton. Intensywna eksploatacja tworzyw sztucznych w połączeniu ze słabą wydajnością systemów gospodarowania odpadami, w tym wychwytywaniem po wycofaniu ich z eksploatacji, doprowadziła do masowego gromadzenia odpadów z tworzyw sztucznych w środowisku. Niezwykły wzrost zużycia tworzyw sztucznych powoduje powstawanie olbrzymiej ilości odpadów, które trafiają do środowiska naturalnego i, rozkładając się na mikrodrobiny plastiku (MP), stają się coraz większym zagrożeniem. Mikrodrobiny plastiku są ogólnie definiowane jako zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi o wielkości cząstek 5 mm–0.1 μm, w tym włókna, folie, pianki czy inne małe, nieregularne fragmenty plastiku. Ze względu na ogromną liczbę typów polimerów, np. polietylen o wysokiej gęstości (HDPE), polietylen o niskiej gęstości (LDPE), polipropylen (PP), polistyren (PS), poliamid (PA), poliester (PES), polichlorek winylu (PVC) i politereftalan etylenu (PET), polietylen (PE), poliuretan (PU) i poliwęglan (PC), ich wysoką trwałość czy możliwość przenoszenia na znaczne odległości, a także ze względu na bardzo duże rozprzestrzenianie się ich w ekosystemach wodnych i lądowych, mikrodrobiny plastiku stanowią potencjalnie bardzo duże zagrożenie dla organizmów i środowiska naturalnego. Mikrodrobiny plastiku zostały znalezione w oceanach, wodach słodkich, w glebach oraz w powietrzu, na plażach i w osadach słodkowodnych. Są w deszczu, śniegu, w odległych regionach polarnych, na lodowcach i w głębinach oceanów. Znaleziono je w wodzie butelkowanej, piwie, napojach bezalkoholowych, a nawet w miąższu owoców, soli czy miodzie. W swojej istocie plastik został zaprojektowany w celu poprawy warunków życia ludzi, ale dziś stał się prawdziwym zagrożeniem dla środowiska i bezpieczeństwa planety. 
Mimo ostrzeżeń o niebezpieczeństwie zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, z milionów ton tworzyw sztucznych produkowanych na całym świecie tylko ok. 9% poddaje się recyklingowi, część spala (ok. 12%), a reszta trafia do środowiska lub na wysypiska śmieci, przy czym żaden z głównych polimerów stosowanych w przemyśle tworzyw sztucznych nie ulega biodegradacji.
 

Mikrodrobiny plastiku mogą być łatwo spożywane przez zwierzęta wodne i lądowe o różnych poziomach troficznych, co ma szkodliwy wpływ na ich zdrowie i życie. Ze względu na mały rozmiar cząstek, dużą powierzchnię właściwą i silną hydrofobowość, mikrodrobiny plastiku są uważane za skuteczne wektory zanieczyszczeń środowiska. Uwagę opinii publicznej zwrócił wpływ wszechobecnych plastikow...