Żołna – kolorowy ptak

Ze świata zoologii

Regularnie gniazduje w Polsce od prawie 70 lat, ale dla większości mieszkańców naszego kraju jest gatunkiem kompletnie nieznanym. Okres wakacji to najlepszy czas na spotkanie z tym bardzo kolorowym ptakiem. Łatwiej go usłyszeć niż zobaczyć –  charakterystyczny głos żołny rozbrzmiewa zazwyczaj wśród terenów otwartych, zwłaszcza w sąsiedztwie rzek o urwistych brzegach lub w pobliżu wyrobisk o pionowych skarpach. 

Żołna (Merops apiaster) należy do najbardziej kolorowych ptaków, jakie występują w Polsce. Różnorodnością barw żołnie dorównują tylko samce niektórych kaczek (mandarynka, świstun, cyraneczka) i łuszczaków (zięba i jer) oraz jej kuzynka – kraska. Wygląd żołny, czyli jej kolorowe ubarwienie i dość egzotyczny kształt ciała, wskazuje niezbicie na jej tropikalne pochodzenie. 
Żołna jest jednym z 27 gatunków należących do tej grupy ptaków. Żołny występują wyłącznie w tzw. Starym Świecie – w Afryce, Eurazji i Australii. 
Wyjątkowość tego ptaka to prze­de wszystkim oryginalna kolorystyka: wierzch głowy oraz kark i górna część pleców jest brązowo-rdzawa, boki pleców są płowo-żółte, kuper zaś i ogon – zielone. Wąski czarny pasek oddziela żółte podgardle od niebieskich szyi, brzucha i podogonia. Wierzch skrzydeł jest równie barwny – zielone pokrywy i rdzawe przedramię oraz lotki drugiego rzędu kontrastują z niebieskimi lotkami pierwszego rzędu i ich czarnymi końcówkami. Spód skrzydła jest beżowo-różowy. Charakterystycznego wyglądu żołny dopełnia czarny pasek przyoczny biegnący od nasady dzioba aż za oko, po ciemię. Młode żołny mają rozkład barw podobny do rodziców, ale intensywność barw jest mniejsza, przy czym plecy są szaro-zielone, a barkówki jasnożółte. 
Poza wyjątkowo kolorowym upierzeniem żołna posiada także wykwintne kształty – ma wydłużoną i nieco spła­sz­czoną sylwetkę, co nadaje jej szczupły wygląd, podkreślony dość długim, cienkim i lekko zagiętym dziobem oraz wydłużonemu ku środkowi sterówkami ogona. W Polsce nie ma innego tak oryginalnie wyglądającego ptaka. 

POLECAMY

Areał i jego zmiany 

Żołna jest gatunkiem ciepłolubnym, dlatego do niedawna główny obszar jej gniazdowania  obejmował tylko południe Europy – basen Morza Śródziemnego, Czarnego i Kaspijskiego, a także Bliski Wschód i Azję Środkową, sięgając na wschód do Kaszgarii (zachodnie Chiny) i pogranicza Pakistanu i Indii, a także północno-zachodnią czę...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy