Tytuł projektu „Watershed of the future” nawiązuje do okresu przełomowego, rozumianego jako budowania sprawczości i potrzeby działania na rzecz szeroko rozumianej edukacji klimatycznej. Projekt osadzony był w ramach sieci The European Blue Schools i na platformie eTwinning, a wśród partnerów znaleźli się uczniowie i nauczyciele z Portugalii, Turcji, Chorwacji i Polski. Dzięki STEAM-owemu rozplanowaniu prac, projekt mieścił w sobie zakres podstaw programowych różnych przedmiotów szkolnych. Podjęte działania pozwoliły uczniom w sposób praktyczny kształtować zarówno kompetencje kluczowe, jak i te określane jako kompetencje przyszłości. Uczniowie ze Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce od lat współpracują w ramach projektów eTwinning z zaprzyjaźnionymi szkołami, w związku z tym motywacją dla nich staje się sam fakt nietuzinkowych działań i wielowymiarowego oddziaływania podjętych tematów. Uczniowie uczestniczący w projekcie stali się odkrywcami przyrody świata dookoła szkoły, a także poznali rolę i znaczenie wody nie tylko dla organizmów, lecz także dla gospodarek poszczególnych państw. Założyli ogród hydroponiczny. Uczyli się wzajemnie od siebie, a wszystko dzięki warsztatom stacjonarnym oraz online z naszymi parterami.
POLECAMY
Zdj. 1. Praca stworzona przez ucznia w ramach projektu i logo projektu
Wśród celów projektu znalazły się:
- Badania ekosystemów wodnych oraz organizacja warsztatów terenowych i konferencji poświęconych bioróżnorodności oraz fizycznym i chemicznym właściwościom wody.
- Wprowadzenie nauczania języka angielskiego do przedmiotów ścisłych.
- Współpraca z naukowcami i Polską Misją Medyczną.
- Integracja uczniów i nauczycieli z różnych zakątków Europy.
- Wprowadzenie innowacji pedagogicznej poprzez organizację projektu osadzonego w metodologii STEAM.
- Kształtowanie kultury ekologicznej.
- Kodowanie na lekcjach przedmiotów ścisłych i lekcje na temat dezinformacji w świecie nauki.
- Wspólne stworzenie produktów projektu i kampanii społecznej na rzecz ochrony ekosystemów wodnych.
Nauczyciele uczestniczący w projekcie rozpoczęli prace nad zagadnieniami jeszcze w lipcu i sierpniu. Współpracowaliśmy w kwestii zarówno planowania projektu, jego podsumowania i bieżącej analizy. Najważniejszym dla nas wyzwaniem i celem było wspólne wypracowanie efektów, które następnie zestawialiśmy w e-booki. Do działań, w których uczniowie pracowali w zespołach międzynarodowych, można zaliczyć: organizację telekonferencji, stworzenie kampanii społecznej pt. „Biodiversity Drop”, konkursu plastycznego pt. „Royal, Majesty”, naukę kodowania oraz stworzenie gry. Ważnym punktem z przestrzeni edukacyjnej science była organizacja wyjazdu naukowego na Wydział Chemii UAM w Poznaniu. W laboratorium chemicznym pracowali uczniowie ze szkoły w Dąbrówce i Szkoły Podstawowej nr 2 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Nowym Tomyślu. Podczas tego wydarzenia uczniowie badali i poznawali różne sole. Przede wszystkim te, które – rozpuszczane w wodzie – mają wpływ na środowisko ożywione.
Zdj. 2. W yniki konkursu artystycznego, w którym online głosowali uczniowie i nauczyciele
Zdj. 3. Ogród hydroponiczny uprawiany w SP im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce
Zdj. 4. Sałatki oraz pesto przygotowane przez uczniów w ramach lekcji o zdrowym odżywianiu
Ponadto w SP w Dąbrówce, dzięki inicjatywie Science on stage – Teachers for Teachers – zorganizowano zajęcia z nauczycielami ze szkoły partnerskiej w Barreiro. Nauczyciele science z Portugalii spędzili w SP w Dąbrówce dwa dni, podczas których wraz z uczniami i nauczycielami założyli ogród hydroponiczny – bezglebową, zrównoważoną uprawę roślin. Hydroponiczna uprawa szybko dostarczyła obfitych zbiorów. Łącznie podczas zimy czterokrotnie zebrano plony, a w szkole zorganizowano m.in. pasta party. Jednak najważniejszym aspektem była tutaj obserwacja w klasie rozwoju od nasiona do dojrzałej rośliny, omawianie zdrowego trybu życia i wpływu diety i ruchu na zachowanie homeostazy organizmu. Uczniowie z portugalskiej grupy szkół Álvaro Velho byli tak zmotywowani do pracy nad projektem, że także bardzo chętnie dzielili się swoją wiedzą na temat produkcji warzyw w ogrodach hydroponicznych z innymi uczniami i szkołami. W SP w Dąbrówce w uprawę ogrodu hydroponicznego zaangażowane były klasy 5–8. Każda z grup wysiała nasiona, obserwowała wzrost roślin i przygotowała z nich posiłki. Uczniowie samodzielnie przygotowali roztwory soli, które wspomagały rozwój roślin, a dzięki kolorymetrii sprawdzali zawartość poszczególnych jonów w roztworze, z którego pompa tłoczyła wodę do naszej uprawy.
Zdj. 5. Jedna z instalacji artystycznej powstałej w ramach projektu
Dzięki organizowanym wydarzeniom ogólnoszkolnym nasz projekt docierał do całej społeczności lokalnej. Uczniowie organizowali gazety szkolne czy wystawy. Rozpoczynając projekt, zaprosiliśmy wszystkich jego uczestników do wyzwania – stworzenia kropli bioróżnorodności. Nasze prace zawisły w szkołach partnerskich, ilustrując i wspomagając zbiórkę środków na rzecz potrzebującego chłopca z Senegalu w ramach współpracy z Polską Misją Medyczną. Powstałe instalacje stanowiły wyraz artystyczny dla podjętej akcji charytatywnej.
Zdj. 6. Oś czasu projektu
Projekty eTwinning opierają się na komunikacji w sieci. W związku z tym zastosowanie TIK towarzyszyło projektowi od samego początku. Używanymi narzędziami były nie tylko te, które dostępne są na TwinSpace, lecz także komunikatory typu Whatsapp, dyski współdzielone, takie narzędzia jak Canva, WordArt, aplikacja do montowania filmów, tworzenia e-booków, np. StoryJumper czy Google Meet do spotkań online. Technologia przyczyniła się do skutecznego i ciągłego kontaktu oraz szybkiego zdawania relacji z działań poszczególnych zespołów.
Zdj. 7. Dzień kulturowy w SP im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce
Dzięki współpracy nauczycieli różnych przedmiotów nie mieliśmy problemu z osadzeniem projektu w kilku podstawach programowych. W ramach pracy nad projektem uczniowie współpracowali z nauczycielami matematyki, języka polskiego, informatyki, techniki, biologii, chemii, geografii, języka obcego, plastyki czy WF. W każdej ze szkół w projekt zaangażowanych było więcej niż jeden nauczyciel – to ogromne wsparcie dla osób, które koordynowały działania.
Zdj. 8. K odowanie ozobotów na lekcjach biologii
Działając metodą projektową, łączyliśmy jako zespół nauczycieli realizację podstawy programowej z realnym działaniem. Praca w grupach uwypukla zdolności każdego z uczniów oraz uczy ich myślenia krytycznego. Projekt ten jak most łączył nie tylko różne instytucje, kultury czy wyznania. Jego osadzenie w edukacji klimatycznej wspierało rozwój kompetencji społecznych, wpływając m.in. na przedsiębiorczość i kreatywność naszych podopiecznych. Warto dodać, że tak otwarta praca projektowa zapobiega tworzeniu baniek, a następnie pogłębianiu schematów. Według Future skills – Update and Literature Review interdyscyplinarność będzie miała zasadnicze znaczenie dla rozwiązywania współczesnych problemów. Stosowanie metodologii STEAM oparte jest właśnie na problemowym podejściu integrującym narzędzia, umiejętności i wiedzę z różnych dziedzin, co gwarantuje nie tylko kształtowanie świadomości i kreowanie czynnej postawy społecznej, lecz także budowanie kultury, w tym tej ekologicznej.
