Eugenika – niechlubna strona nauki

Warto wiedzieć

Sam pomysł udoskonalania rasy ludzkiej nie jest tworem tylko Galtona, myśl ta trapiła ludzkość od starożytności. Już Platon uważał, że reprodukcja człowieka powinna być kontrolowana przez władzę. Proponował, aby selekcja była dokonywana w drodze pozorowanej loterii kontrolowanej przez rząd, aby ludzkie uczucia nie były ranione przez świadomość zasad selekcji. W swoim dziele pod tytułem Państwo, Platon napisał m.in.: [...] w Państwie należy zastosować dyscyplinę i jurysprudencję nakazującą zajmować się tylko zdrowymi na ciele i umyśle obywatelami. Tym natomiast, którzy nie są zdrowi, należy pozwolić umrzeć [...]. Innym przykładem programów eugenicznych w starożytności była Sparta, gdzie priorytetem było „uzyskanie” idealnego żołnierza. W Sparcie było normą, że robiono selekcję dzieci. Dzieci słabe lub chore pozostawiano na obrzeżach miast lub w górach, gdzie miały umrzeć. Przetrwać mieli tylko najsilniejsi. 

Eugeniczne pomysły Galtona i ewolucyjne dociekania Darwina miały głęboki wpływ na życie intelektualne i polityczne XX wieku. Eugenika rozwijała się jak burza. Jedną z przyczyn tego był kryzys w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Leczenie osób niepełnosprawnych było sporym obciążeniem dla państwa. Rozpoczęły się więc programy mające ograniczyć możliwość przekazania „szkodliwych genów” następnym pokoleniom przez „niepożądane” i „niezdrowe” jednostki. W kilku krajach zakazano zawierania małżeństw przez osoby uznane za mniej wartościowe. Na masową skalę rozpoczęto programy przymusowej sterylizacji i kastracji osób niepełnosprawnych, z wadami genetycznymi lub osób z tak zwanego marginesu. O zgrozo, do przymusowej sterylizacji wystarczała opinia eksperta w stylu: osoba niemrawa, dziwnie się zachowuje, sprawia wrażenie osoby nieinteligentnej, lub: badany wysiaduje w barach, wujek miał schizofrenię, a ciotka gruźlicę.

POLECAMY

Pierwsi eugenicy to byli głównie ludzie bogaci, wykształceni i mający wysoką pozycję społeczną. Z pewnością dlatego, jednym z największych zmartwień pierwszych eugeników była troska o przetrwanie najbogatszych. Część zwolenników eugeniki uważała, że skoro można sterować ekonomią, to i można genami. Aż trudno uwierzyć, ilu znanych i zasłużonych ludzi było eugenikami. Na przykład do jednych z nich należał znany pisarz George Bernard Shaw, ­który na jednym ze spotkań, w którym też uczestniczył sam Galton, stwier...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy