Spośród pajęczaków (Arachnida) największą rolę w przenoszeniu chorób odgrywają kleszcze (Ixodida). Rozróżniamy wśród nich kleszcze miękkie oraz kleszcze twarde (właściwe). To właśnie kleszcze twarde są głównymi wektorami licznych patogenów. Z kolei kleszcze miękkie powodują przede wszystkim silne reakcje alergiczne na skutek ukłucia. Światowa populacja kleszczy obejmuje około 860 gatunków. Na terenie Polski występuje kilkadziesiąt gatunków kleszczy, z czego 19 stanowi stały element polskiej fauny. Dwa z nich stanowią największe zagrożenie dla człowieka: kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) oraz kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus).
Wśród kleszczy występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Ciało tych stawonogów pokryte jest zewnętrznym pancerzem chitynowym, który u samców pokrywa całą powierzchnię grzbietową, natomiast u samic tylko częściowo. Spowodowane jest to przystosowaniem do pobierania i magazynowania dużej objętości płynów z ciała żywiciela – możliwość rozciągania i rozrastania się.
POLECAMY
Radar
Kleszcze na przednich odnóżach mają niezawodny „radar” – narząd Hallera. Znajdują się tam wyrostki zaopatrzone we włókna komórek nerwowych, dzięki którym mogą wyczuć obecność żywiciela nawet z odległości 20 m. Organ ten reaguje na zapach (pot), feromony, temperaturę, wilgotność, wibracje czy stężenie dwutlenku węgla. Kleszcze rozpoznają 40-50 zapachów, w tym amoniak i kwas masłowy występujący w pocie.
Cykl życiowy
Duży wpływ na rozprzestrzenianie się chorób ma cykl życia kleszczy. Cały cykl trwa zwykle od 1–3 lat (kleszcze mogą głodować nawet kilka lat!) i występują w nim trzy stadia: larwa, nimfa i stadium dorosłe. Natomiast ilość żywicieli uzależniona jest...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- ...i wiele więcej!
