Monitoring przemian środowiskowych w Bieszczadzkim Parku Narodowym na podstawie występowania gatunków wątrobowców z rodzaju Porella

Jednym z ważniejszych miejsc, w których mogą występować wątrobowce, jest las. Stanowią w nim integralną cześć zbiorowisk leśnych, choć ich ekologiczne znaczenie dla ekosystemów często jest niedoceniane. Ze środowiskiem leśnym związanych jest wiele gatunków wątrobowców zajmujących zróż­­nicowane siedliska. Na przykład: jedne są związane z warstwą mszystą lasu i rosną bezpośrednio na ziemi – są to tak zwane gatunki epigeiczne, inne występują na murszejącym drewnie – to gatunki epiksyliczne, a jeszcze inne – nazywane epifitami – porastają korę żywych drzew. Na szczególną uwagę zasługują gatunki epifityczne, które są bardzo wrażliwe i przy niesprzyjających warunkach siedliskowych lub klimatycznych zanikają. W Polsce wiele epifitycznych gatunków wątrobowców należy do wymierających lub narażonych na wymarcie i obecnie są rzadkimi lub bardzo rzadkimi gatunkami. Dla zachowania epifitycznych wątrobowców szczególnie ważne są stare naturalne lasy, które przetrwały w jednym miejscu setki lat, gwarantując w ten sposób ciągłość występującej tam populacji. Szczególnie cenne są stare i dobrze zachowane kompleksy leśne o charakterze pierwotnym. W Polsce do nielicznych już tego typu lasów zaliczyć można Puszczę Białowieską. To tutaj na przykład występuje rzadki epifityczny wątrobowiec Porella platyphylla, czyli parzoch szerokolistny.

Nieco częściej epifityczne gatunki można spotkać w górach, a jednym z regionów ich występowania na terenie Polski są bukowe lasy Bieszczadzkiego Parku Narodowego, które zaliczane są do najlepiej zachowanych w Polsce. Znaczne obszary tych lasów zachowały naturalny, a niektóre fragmenty nawet pierwotny charakter. Obecnie są one uważane za jeden z największych w Europie kompleksów pierwotnych i naturalnych drzewostanów bukowych. Pierwotny charakter częś...