POLECAMY
Fot. 1. Słonie afrykańskie poszukujące żywności (Park Narodowy Amboseli, Afryka).
Fascynujące migracje
Zdolność do migracji ewoluowała niezależnie w wielu grupach zwierząt, poczynając od owadów poprzez morskie bezkręgowce, ryby, a także gady, ptaki oraz ssaki. Zdefiniowanie jednak gatunku migrującego nastręcza trudności. W przypadku ssaków za gatunek migrujący uważa się ten, który wraca w przewidywalnym czasie do miejsc rozrodu czy zimowania. W przypadku owadów jest to mniej oczywiste, ponieważ cykl migracyjny często zamyka się dopiero po kilku pokoleniach, np. u ważki (Pantala flavescens) lub u motyla (Danaus plexippus).
Migracje stanowią odpowiedź organizmu na sezonowe lub przestrzenne zmiany w środowisku lub mogą wynikać z wewnętrznych uwarunkowań organizmu (programu genetycznego) zwykle mniej wrażliwego na perturbacje w środowisku (fot. 1). Ograniczenie lub wyczerpanie zasobów pokarmowych, zbyt duża konkurencja o zasoby, krótkie dni, niska temperatura, duża liczba drapieżników czy pasożytów, wszystkie te czynniki prowadzą do ewolucji migracji. Populacje występujące na krańcach zasięgu, gdzie zasoby są zwykle mniejsze, będą rozwijać większe zdolności do dyspersji niż populacje występujące w centrum zasięgu. Taki trend zaobserwowano w populacjach starca nierównozębnego (Senecio inaequidens DC), gatunku z rodziny astrowatych natywnie występującego w poudniowej Afryce, od pewnego czasu notowanego również w Europie (Monty & Mahy 2010). Podobnie w pofragmentowanym środowisku zaobserwowano bardziej efektywne migracje owadów wynikające z większych inwestycji w masę mięśniową i rozwijanie lepszych zdolności nawigacyjnych u osobników. Z kolei zbyt duże koszty ponoszone przez osobnika wynikające z wędrówek (obniżenie fitness), są czynnikiem limitującym wykształcenie i rozwijanie zdolności migracyjnych.
Do prawdziwych długodystansowych migrantów należą: rybitwa popielata (Sterna paradisaea) wędrująca z Grenlandii do wschodniej Antarktydy (19 000 km), albatros wędrowny (Diomedea exulans) pokonujący 16 000 km z południowej Georgii do Morza Tasmańskiego, żółw morski (Caretta caretta) płynący z Kalifornii do Japonii (11 500 km), tuńczyk pospolity (Thunnus thynnus) odbywający wędrówki po Atlantyku (12 000 km...
