Gdzie znajdują się lodowce? Każdy przecież wie, że tam, gdzie jest najzimniej, czyli w Arktyce, Antarktyce, Alpach czy Himalajach. A co z miejscami, gdzie jest najcieplej? W okolicach równika jest kilka lodowców, niestety słabo poznanych, a szybko topniejących. Stanowią one unikalne zimne wyspy w gorącym klimacie. Takie cuda natury możemy zobaczyć w Afryce, Ameryce Południowej, a nawet w Oceanii. Dopiero w ostatnich latach zaczęliśmy poznawać te zimne miejsca w tropikalnych krainach. Czy zdążymy je zbadać, zanim stopnieją? Niektóre prawdopodobnie zginą z map w ciągu pięciu lat.
Dział: Ekosystem
Miłośnikom filmów o wyprawach górskich czy turystom pływającym statkami wzdłuż lodowców nawet nie przychodzi do głowy, że te bryły lodu, które widzą, są miejscem życia wielu organizmów. Lodowce zachwycają nie tylko swoim pięknem, ale też procesami biologicznymi wzbudzającymi w ostatnich latach znacznie większe zainteresowanie. Lodowce oraz czapa lodowa to magazyn wody słodkiej, który obejmuje 10% powierzchni naszej planety. Ze względu na krajobraz i surowy klimat na lodowcach naukowcy doszukują się tam analogii do oblodzonych księżyców w naszym układzie słonecznym, takich jak Tytan czy Europa. Wielkie koncerny czekają na topnienie lodu morskiego i ułatwienie dostępu do zasobów naturalnych. Cierpliwi biolodzy z kolei zbierają materiał z powierzchni lodu, zastanawiają się, co może tam żyć, i szukają życia w tym ekstremalnym środowisku.
Regiony polarne charakteryzują się surowym klimatem związanym z niskimi temperaturami, pokrywą śniegu przez znaczną część roku, a także krótkim okresem lata. Jednak pomimo tych, jakby mogło się wydawać niesprzyjających warunków, istnieją pewne lądowe oazy z wysoką różnorodnością i biomasą roślin, a także wysoką liczebnością fauny lądowej. Poza lodowcami oraz pasmami górskimi ze szczytami pokrytymi śniegiem w Arktyce, na zboczach górskich oraz wzdłuż wybrzeży możemy zobaczyć pasy bujnych, zielonych mszarników. Skąd te pasy intensywnej zieleni? Z odpowiedzią nadlatują ptaki, które zapewniają intensywny puls składników odżywczych do ekosystemów lądowych w trakcie krótkiego lata polarnego. Jak to działa? Przeczytajcie.
Mikroorganizmy zdominowały wszystkie dostępne siedliska na naszej planecie. Możemy je znaleźć w mroźnych regionach polarnych, wysokich pasmach górskich, kopalniach, głębinach oceanów. Żyją też w miejscach, które na pierwszy rzut oka wydawałyby się niezasiedlone przez żadne organizmy, jak jeziora ukryte w lodowcach izolowane nawet 5 mln lat od środowiska czy skały – tak, skały! Endolity to grupa organizmów żyjących wewnątrz skał. Coraz więcej słyszy się w mediach na temat lodowców na biegunach Marsa czy oceanów przykrytych grubą warstwą lodu na księżycu Jowisza – Europie. Jakich analogii możemy się doszukać między tym, co żyje na Ziemi, i tym, co potencjalnie mogłoby żyć na pokrytym lodem Księżycu?
To, że na lodowcach możemy znaleźć kolorowe glony czy mikroskopijne zwierzęta właściwie nikogo już nie dziwi. Najnowsze publikacje donoszą o kolejnych grupach organizmów żyjących na, w lub pod lodowcami. Niestety większości tych organizmów nie zobaczymy gołym okiem ze względu na ich mikroskopijną wielkość. Ale w pewnym regionie świata są lodowce zasiedlane przez czarne, obłe i wydłużone robaki będące przedstawicielami makrofauny, czyli zwierząt, które możemy zobaczyć bez użycia lupy. Należą one do grupy skąposzczetów, tej samej, której przedstawiciele żyją także w naszych ogródkach. Z tym że te z regionów polarnych żyją tylko na lodowcach Ameryki i Azji, zasiedlają wnętrze lodu i pojawiają się na powierzchni lodowców zwykle nocą. Science fiction? Zapraszam do zapoznania się ze zwierzętami, które żyją w lodzie, a wyprawa do wnętrza lodu to dla nas to samo co wyprawa na inną planetę.
Qwady są najliczniejszą grupą stawonogów, której przedstawiciele występują niemal we wszystkich ekosystemach lądowych i wodnych. Siedliska nieposiadające swojej entomofauny to tylko rowy oceaniczne oraz głębie mórz i oceanów. Pod względem różnorodności, liczby gatunków, liczebności osobników oraz rozprzestrzenienia owady osiągnęły najwiękzy sukces ewolucyjny wśród wszystkich zwierząt na naszej planecie. A ponieważ te małe, często niezauważane istoty charakteryzują się nadzwyczajnymi zdolnościami adaptacyjnymi, niewykluczone, że w końcu zapanują na Ziemi. Na lądzie owady są szeroko rozpowszechnione i występują niemal we wszystkich biotopach: można je spotkać od biegunów, na obu strefach podbiegunowych, po równik. Owady roją się na pustyniach, w lasach, pływają w wodzie, drążą korytarze głęboko w glebie, żyją w ciemnościach głębokich mrocznych jaskiń i latają ponad szczytami Himalajów. Mimo że są one głównie formami lądowymi, niektóre przystosowały się do życia w wodach słodkich, pewne gatunki żyją w gorących słonych źródłach wulkanicznych, a nawet w kałużach ropy naftowej wypływającej z ziemi.