Czy ludzki organizm potrafi sam zwalczyć nowotwór? O immunoterapii – nowej nadziei w walce z rakiem

Niestety w przypadku niektórych nowotworów stosowane jako tzw. złoty standard, chemioterapia, radioterapia czy chirurgiczne usuwanie zmian mogą nie przynosić pożądanych korzyści terapeutycznych. Niezbędne zatem jest poszukiwanie nowych metod leczenia, które mogą okazać się szansą dla pacjentów. Jedną z takich szans może być immunoterapia nowotworów. Terapia ta daje możliwości leczenia pacjentów zmagających się z nowotworami charakteryzującymi się wysoką śmiertelnością, tj. czerniak, niedrobnokomórkowy rak płuca, chłoniak Hodgkina, nowotwory hematologiczne czy rak nerki, nawet jeśli choroba jest w zaawansowanym stadium. 

Immunoterapia nowotworów, naj­­­­prościej i najogólniej mówiąc, oparta jest na wykorzystaniu układu odpornościowego pacjenta w walce z nowotworami. Wyróżnić można kilka rodzajów immunoterapii, które zostaną omówione w niniejszym artykule. Wykorzystanie tej metody jest niezwykle obiecujące, nie tylko dlatego, że niesie za sobą mniej skutków ubocznych niż powszechnie stosowane metody leczenia, ale także dlatego, że stanowi nadzieję dla tych pacjentów, dla których inne metody okazały się nieskuteczne. 

Pomysł wykorzystania układu od­­pornościowego pacjenta do leczenia raka sięga dziesięcioleci wstecz i opiera się na spostrzeżeniu, że układ odpornościowy może eliminować złośliwe komórki podczas początkowej transformacji zgodnie z teorią nadzoru immunologicznego Burneta. Teoria ta zakłada, że zmienione nowotworowo komórki pojawiają się w organizmie znacznie częściej niż nowotwory ujawnione klinicznie i są one pod stałą kontrolą odpowiednich mechanizmów w układzie odpornościowym, co umożliwia ich szybką detekcję i usunięcie z organizmu. Dopiero upośledzenie działania tych mechanizmów prowadzi do rozrostu komórek nowotworowych, co z kolei uniemożliwia dalszą obronę przed nowotworem. Komórki nowotworowe cechują się zdolnością do nieskończenie dużej liczby podziałów komórkowych, co czyni je komórkami nieśmiertelnymi. Wytwarzają one obce antygeny, tzw. neoantygeny, których rozpoznanie przez układ odpornościowy gospodarza stanowi podstawę immunologicznej tarczy przeciwnowotworowej. Organizm gospodarza rozpoznaje neoantygeny komórek now...