Jaskółki

Dymówka Hirundo rustica

Jest największą z krajowych jaskółek. Mierzy 17–21 cm długości (u samców sterówki ogona sięgają nawet 6,5 cm), rozpiętość jej skrzydeł wynosi 30–34 cm, a waży do 18–21 gramów. Ubarwienie z wierzchu czarne z granatowym połyskiem, jedynie w dolnej części sterówek znajduję się niewielkie białawe plamy. Brzuch europejskich dymówek jest biały lub lekko kremowy, jedynie na piersi znajduje się ciemna obroża, a podgardle i czoło ma barwę ciemno-rdzawą. Dymówkę najłatwiej rozpoznać po jednolicie ciemnym wierzchu ciała, a osobniki dorosłe po silnie rozwidlonym ogonie z cienkimi skrajnymi sterówkami. 

Pierwotnym biotopem dymówki były różnego typu skaliste zbocza i jaskinie na wyżynach i w górach. U nas nielicznie występowała głównie w Karpatach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Naj­-
wcześniejsze szczątki tej jaskółki na ziemiach polskich pochodzą sprzed około 60 tys. lat, a zidentyfikowano je w Jaskini Raj. Jedynym znanym w ostatnim półwieczu przypadkiem gniazdowania dymówki w naturalnym siedlisku, było gniazdo znalezione w szczelinie skalnej, znajdującej się koło wsi Jerzmanowice, w rejonie Krakowa. W czasach zanim na ziemiach polskich zaczęto kreować budowle z kamienia i cegły (np. w okresie średniowiecza), dymówka była prawdopodobnie gatunkiem mniej licznym, niż w XX w., kiedy również na wsiach zaczęto powszechnie stawiać murowane budynki gospodarskie, jak obory, stajnie, chlewnie i stodoły. Upowszechnienie zabudowy murowanej musiało niewątpliwie przyczynić się do wzrostu liczebności populacji lęgowej dymówki, zarówno w Polsce, ale i w innych częściach jej rozległego areału, obejmującego Eurazję oraz północną część Afryki i większość obszaru Ameryki Północnej. 

Wiosną pierwsze dymówki pojawiają się już w drugiej połowie marca. Najczęściej wówczas spotkać je można nad śródleśnymi jeziorami i stawami, jako że nad osłoniętymi od wiatru akwenami, obficie pojawiają się latające owady. Przy ciepłej, słonecznej pogodzie pojedyncze dymówki zjawiają się przy „swoich” domostwach pod ko...