Kto pomieszał cukry? Mała analiza

Laboratorium

Siła życiowa, z łaciny vis vitalis, to termin wywodzący się z koncepcji alchemicznych i wprowadzony w XVI ­wieku przez Johanna Baptistę van Hel­monta – flamandzkiego lekarza i fizjologa. Według wielu to właśnie ów uczony rozpoczął proces, którego rezultatem było przekształcenie się alchemii w chemię jako naukę, którą znamy dzisiaj [1]. Pojęcie Vis vitalis oznaczało bliżej nieokreśloną tajemniczą siłą istniejącą w ustrojach żywych. Miała ona nadawać zdolność do syntezy organicznych związków chemicznych.

Powodem sformułowania pojęcia siły życiowej był fakt, że mimo potwierdzenia istnienia specyficznych związków chemicznych występujących w żywych organizmach badacze początkowo nie potrafili ich syntezować w warunkach laboratoryjnych. Dopiero Friedrich Wöhler w 1828 roku dokonał syntezy będącego związkiem organicznym mocznika CO(NH2)2 z nieorganicznych substratów, takich jak amoniak NH3 i kwas cyjanowy HOCN [2]. Tym samym dowiódł, że istnienie vis vitalis nie jest konieczne do powstania tych związków. Z tego powodu wspomnianą datę przyjmuje się często za początek współczesnej chemii organicznej.

POLECAMY

Znalezienie jednej metody klasyfikacji olbrzymiej liczby związków organicznych napotyka na wiele trudności. Wystarczy wspomnieć, że ich prosta definicja jako połączeń chemicznych zawierających węgiel powoduje dużą ilość problemów interpretacyjnych. Proste związki (dwutlenek węgla CO2, kwas węglowy H2CO3, cyjanowodór HCN i inne) nie są zaliczane do związków organicznych. Także pozostałe, bardziej skomplikowane definicje bywają obarczone pewnymi nieścisłościami. Wynika to z faktu, że nie istnieje jednoznaczne rozgraniczenie między związkami organicznymi a nieorganicznymi.

Ponad wszelką wątpliwość do związków organicznych należą jednak węglowodany nazywane też często cukrami lub sacharydami. Składają się one z atomów węgla C oraz wodoru H i tlenu O, zazwyczaj w stosunku H:O = 2:1. Do charakterystycznych grup występujących w strukturze cukrów można zaliczyć grupy hydroksylowe, karbonylowe i mostki półacetalowe.


Fot. 1. Cukry wykorzystane w doświadczeniu; opis w tekście

Węglowodany można podzielić m.in. na:

  • cukry proste (monosacharydy),
  • oligosacharydy,
  • wielocukry (p...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy