Słuchaj wroga swego

Jeden komunikat, dwa znaczenia 

Mistrz semiotyki Umberto Eco wyróżnia dwa komunikaty: pierwszy – nadawcy i drugi – odbiorcy. Ten sam komunikat jest inaczej interpretowany przez strony w procesie, a odmienności te wynikają z różnic w postrzeganiu świata przez każdą z nich, kontekstu, różnorodności językowej i okoliczności towarzyszących¹. 

Co zatem zrobić, aby rozbieżności pomiędzy komunikatem wypowiedzianym a usłyszanym pojawiały się jak najrzadziej? Jak zapobiec powstawaniu swobodnych interpretacji i spekulacji, a tym samym jak przeciwdziałać potencjalnym sytuacjom konfliktowym, które mogą się w tym miejscu pojawić? 

Przerywany głuchy telefon

Możemy temu zapobiec, stosując parafrazę. To tak jakbyśmy przerwali zabawę w głuchy telefon, nie pozwalając, aby historia, którą usłyszeliśmy i przepuściliśmy przez własne filtry rozumienia, zaczęła żyć własnym życiem. Poza wymierną zaletą, jaką jest porozumienie w rozumieniu treści nadanej, parafrazowanie zmniejsza dystans w kontakcie pomiędzy mówiącym a słuchającym. Uważne słuchanie i powtarzanie własnymi słowami tego, co ktoś powiedział, powoduje, że słuchacz skupia się na treści wypowiedzi, ostrożnie sprawdza poprawność jej rozumienia (piękna to jest metoda!), bada poziom poruszenia emocjonalnego (choć tu można mówić bardziej o odzwierciedlaniu uczuć). Parafrazowanie jest łatwiejsze, gdy rozmawiają przyjaciele lub osoby, które miały już ze sobą kontakt. Łatwiej parafrazować słowa kogoś, kogo świat wewnętrzny jest nam trochę znany. Choć i tu można popełnić błędy, przedwcześnie wyciągając wnioski ze słów osób nam bliskich. 

Świat wewnętrzny nieznajomego jest niedostępny. Stąd zanim postawimy znak równości pomiędzy tym, co słyszymy, a tym, co po...