Wszystko, co dotyczy codziennej pracy nauczycieli – statusu zawodowego, pełnionej funkcji w szkole, awansu czy przynależnego wynagrodzenia – reguluje cała gama przepisów prawa oświatowego. Do ich znajomości zobowiązani są w jednakowej mierze wszyscy pedagodzy oraz dyrektor placówki oświatowej, również będący nauczycielem i podlegający pragmatyce służbowej – ustawom Prawo oświatowe i Karta Nauczyciela oraz licznym rozporządzeniom. Odnalezienie się w gąszczu aktualnie obowiązujących przepisów jest nie lada wyzwaniem, dlatego przygotowaliśmy dla Państwa pomocne zestawienie najnowszych zmian.
Autor: Małgorzata Łoskot
Pedagog specjalny, socjoterapeuta. Absolwent Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Autorka popularnych programów szkoleniowych dla nauczycieli oraz programów profilaktycznych dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych. Pracuje jako pedagog szkolny w Publicznym Gimnazjum nr 2 w Strzelcach Opolskich. Jest redaktorem prowadzącym czasopisma „Głos Pedagogiczny” oraz autorką cyklu artykułów „Szkoła dla rodziców”.
W Polsce żyje około 7,5 mln dzieci i młodzieży. Dane WHO wskazują, że 20% osób z tej grupy wiekowej cierpi na szeroko pojęte zaburzenia psychiczne, z czego 50% wszystkich objawia się po raz pierwszy, zanim dziecko ukończy 14 lat. Jak wynika z analiz opublikowanych w raporcie NIK z kontroli dostępności lecznictwa psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży w latach 2017–2019, blisko 9%, czyli ok. 670 tys. dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia wykazuje zaburzenia psychiczne w stopniu wymagającym profesjonalnej pomocy psychiatrycznej i psychologicznej.
Od 16 marca 2020 r. były zamknięte żłobki, przedszkola i szkoły. Pozamykano też uczelnie, kina i teatry, restauracje, zakłady usługowe, siłownie i place zabaw. Media apelują o ograniczanie kontaktów społeczno-rodzinno-towarzyskich oraz przestrzeganie zasad wprowadzonych ogłoszeniem w kraju stanu epidemii. Wszystko ze względu na nasze bezpieczeństwo w związku ze wzrostem ryzyka zarażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz zidentyfikowanymi przypadkami zachorowań na COVID-19. Sytuacja, w jakiej przyszło nam funkcjonować, jest stresogenna. Zaburza poczucie bezpieczeństwa, wywołuje niekomfortowe emocje, niepokój, lęk, złość, bezradność, rozdrażnienie, co sprzyja nieracjonalnym zachowaniom. Dotyczy to w równej mierze dorosłych, jak i uczniów, bez względu na ich wiek i etap edukacji. Z tymi problemami rodzice muszą teraz mierzyć się samotnie, w czterech ścianach własnego domu. Czy pedagog szkolny może im pomóc?
Nauczyciele i uczniowie to reprezentanci dwóch różnych światów, obcujący ze sobą kilka godzin dziennie, przez wiele lat, w układzie narzuconym zewnętrznie przez system oświaty od niepamiętnych czasów. Dzisiaj dzieli ich niemal wszystko: status społeczny, doświadczenie życiowe, zapatrywania i poglądy, zainteresowania, przeżywane trudności i radości, sprawność w posługiwaniu się multimediami, nawet język, jakim się ze sobą komunikują.
Problemy psychiczne dotyczą coraz większej liczby dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Lekarze szacują, że co piąte polskie dziecko ma już zaburzenia psychiczne, które w dużej mierze wynikają z presji rodziców i nauczycieli na osiąganie sukcesów. Z tego co dziesiąte z nich wymaga hospitalizacji psychiatrycznej. Nie można pozostać obojętnym wobec takich informacji, ale jakie działania najlepiej podjąć?
Najpierw wpadły mi w ręce trzy wywiady z nauczycielami, osobami zasłużonymi dla oświaty w swoich środowiskach lokalnych. Pięknie mówili o zawodzie, o tym, jak bardzo lubią pracę z dziećmi i młodzieżą, ale nie znoszą wystawiania im ocen, ani tych cząstkowych, ani klasyfikacyjnych na koniec semestru i koniec roku szkolnego. Żaden nie wyjaśnił jednak, dlaczego tej czynności, typowo nauczycielskiej, nie lubi.
Masz styl, to masz osobowość i klasę. Przyjdź, a pomogę ci go odnaleźć! Mniej więcej tak reklamuje swoje usługi, oczywiście za pieniądze, personal shopper, personal styling i personal branding, czyli osobisty stylista, kreator, designer, wizażysta, coach, trener rozwoju, specjalista od wizerunku i coraz popularniejszej w Polsce marki osobistej. Nie znam się ani na modowych trendach, ani na politycznym, biznesowym czy celebryckim image. Za to wiem co nieco, kim powinien być nauczyciel posiadający własny styl, wyrazistą osobowość, wiedzę, twórczą pasję i profesjonalizm.
Uczniowie zachowują się arogancko, z pogardą i lekceważeniem. Robią wszystko, by podważyć autorytet nauczyciela. Ignorują polecenia, pyskują, przeklinają, rozmawiają przez telefon, czytają gazety, grają w karty, jedzą, bekają i w każdy możliwy sposób przeszkadzają w prowadzeniu lekcji. Czy jest jakieś wyjście z tej sytuacji?
Jeszcze nie tak dawno główną rozrywką dzieci były gry planszowe oraz zabawy z rówieśnikami na świeżym powietrzu. Dziś tę rozrywkę zastąpił komputer, który stał się powszechnym sposobem spędzania czasu wolnego, rozrywką, jakiej oddają się młodzi ludzie w całej Polsce. Częścią tej współczesnej kultury są różnego rodzaju gry komputerowe.
Od dziesiątków lat stres należy do kluczowych problemów społecznych. Zyskał nawet miano „choroby cywilizacyjnej”, albowiem oprócz negatywnych skutków fizjologicznych, jakie wywołuje, coraz częściej zauważane są niepokojące zmiany w psychice człowieka.