Z perspektywy biologa, czyli o wigilijnym karpiu słów kilka

Tradycja świąt Bożego Narodzenia, uznana od IV wieku, gdy chrześcijaństwo zyskało w Rzymie status religii państwowej, związana była z czasem przesilenia zimowego (solstycjum – to astronomiczny moment, w którym Słońce osiąga największe odchylenie od równika; Encyklopedia PWN). Wówczas dzień na północy oraz noc na południowej półkuli są najkrótsze. Różnorodne tradycje i obrzędy związane z tym okresem znane były już w epoce kamienia, czyli od pojawienia się pierwszych używanych przez człowieka narzędzi kamiennych. Pierwotnie obrzędy te utożsamiane były z odradzaniem się Słońca; w tradycji chrześcijańskiej upamiętniają one narodziny Jezusa Chrystusa. Z pokolenia na pokolenie przekazywane są treści związane z kulturą, wierzeniami i kuchnią świąt Bożego Narodzenia, głęboko zakorzenione w tradycji rodzinnej wielu narodów. Świętowanie i wspólne spożywanie pokarmów służy między innymi do identyfikowania się członków rodziny lub grupy ze źródłem swojego pochodzenia oraz potrzebą zaspokojenia przynależności do grupy, w szczególności silnie zaznaczona jest ta potrzeba u gatunków socjalnych, do których należy człowiek.
Bożonarodzeniowy jadłospis jest pokaźny i różny w zależności od kraju, kultury i indywidualnych upodobań. W Danii przygotowuje się pieczoną kaczkę, a w Grecji, Stanach Zjednoczonych Ameryki oraz w Australii serwuje się pieczonego indyka z ryżem i różnymi warzywami oraz owocowe sałatki. W Polsce do II Wojny Światowej na Warmii i Mazurach podawano również pieczoną gęś lub kaczkę, które później zastąpiono pieczoną rybą (Ołubiec-Opatowska, Czarniecka-Skubina 2017). Jednak tradycja jedzenia ryb znana jest od średniowiecza. W minionych wiekach zapotrzebowanie na ryby związane było z rygorystycznym przestrzeganiem dni pos...