Żubr – król puszczy

Systematycy wyróżnili co najmniej dwa podgatunki żubra:

• żubr nizinny – białowieski (Bison bonasus bonasus) – występujący na europejskich równinach,
• żubr kaukaski (Bison bonasus caucasicus) – zasiedlający północne zbocza Kaukazu.

Niektórzy specjaliści wyróżniają jeszcze tzw. żubra karpackiego (Bison bonasus hungarorum). Występował on we wschodniej i południowej części Karpat i w ich otoczeniu, m.in. w Siedmiogrodzie (Transylwanii), ale został wytępiony w XVIII w. Obydwie górskie formy żubra różniły się nieco morfologią od osobników z Puszczy Białowieskiej: przede wszystkim posiadały nieco mniejsze rozmiary ciała, a ich sierść była nieco dłuższa i bardziej zmierzwiona niż u żubra nizinnego. 

Żubry oglądane z bliska w hodowlach zagrodowych i w ogrodach zoologicznych, często nie wydają nam się szczególnie wielkie. Ale rozmiary żubrów żyjących na wolności są doprawdy imponujące – dorosłe samce dorastają do ok. 190 cm wysokości i osiągają wagę 840 kg. Zdarza się, że niektóre żubry hodowane w niewoli osiągają jeszcze większą wagę, np. byk Poranek z białowieskiej hodowli zamkniętej, osiągnął wagę aż 920 kg! Żubrzyce są mniejsze od samców, osiągają ok. 167 cm w kłębie i ważą do 600 kg. 

Biotop i areał 

Optymalnym środowiskiem życia żubra są rozległe puszczańskie stare liś­ciaste lasy. W Puszczy Białowieskiej są to dojrzałe drzewostany grądowe, w których dominuje dąb szypułkowy, lipa drobnolistna i grab, a w domieszce jesion, klony i wiązy. Żubr zasiedla także lasy mieszane z dużym udziałem drzew liściastych. Generalnie unika drzewostanów borowych, choć zdarza się, że okresowo odwiedza bory sosnowe w poszukiwaniu odpowiedniego żeru. W górach żeruje także w buczynach oraz nadrzecznych drzewostanach łęgowych. Żubr chętnie korzysta z użytkowanych rolniczo łąk i pastwisk położonych w obrębie jego ostoi – są to otwarte tereny zarówno w głębi zwartych drzewostanów, jak i znajdujące się na ich obrzeżach. Generalnie wybiera obszary wilgotniejsze, o bujnej ro...