Archeony – trzecia domena życia

Systematyka

Te niezwykłe organizmy w początkowej fazie badań znane były głównie z tego, że zasiedlają ekstremalne siedliska – bardzo gorące lub wyjątkowo zimne, bardzo słone lub bardzo kwaśne. Później okazały się być organizmami kosmopolitycznymi mającymi fundamentalne znaczenie dla zrozumienia podstawowych procesów biologicznych, funkcjonowania eko­­sy­ste­mów (nie tylko tych ekstremalnych), a także ewolucji organizmów eukariotycznych. Archeobakterie, obecnie znane jako archeony (Archaea), bo o nich mowa, to unikalne mikroorganizmy odkryte dopiero w 1977 r. przez biologów molekularnych Carla Woese’a i George’a Foxa (Woese i in. 1990). Informacja o odkryciu szybko obiegła świat, ponieważ organizmy te przewracały prosty, ustalony porządek klasyfikacji organizmów żywych. Do tamtego momentu bowiem wyróżniano dwie domeny skupiające wszystkie organizmy żywe: bakterie klasyfikowane jako prokariota – organizmy w większości jed­nokomórkowe i pozbawione dobrze wyodrębnionego jądra – oraz pozostałe organizmy klasyfikowane jako eukariota. Te ostatnie, do których należy również człowiek, posiadają dobrze wyodrębnione jądro komórkowe zawierające informację genetyczną. Archeony wykazujące cechy specyficzne tylko dla nich samych klasyfikowane są jako trzecia do­mena życia. 

Co czyni archeony tak unikalnymi?

Pod względem jednych cech archeony wykazują podobieństwo do organizmów eukariotycznych, pod względem innych przypominają bakterie. Homologi aż 33 rybosomalnych białek archeonów zostały odnalezione u organizmów eukariotycznych, natomiast brak ich u bakterii (Lecompte i in. 2002). Eukarionty są podobne do archeonów także pod względem procesów przekazywania informacji genetycznej – replikacji, transkrypcji i translacji. Jednakże archeony oglądane pod mikroskopem przypominają bakterie, z którymi łączy je również podobny metabolizm. Z drugiej strony archeony różnią się od bakterii regulacją ekspresji genów. Kompleksowe badania tych organizmów wykazały, że są one bliżej spokrewnione z organizmami eukariotycznymi niż z bakteriami (Ryc. 1). Nie są więc to „stare bakterie”, lecz grupa organizmów tak odrębnych, że wydziela się je jako trzecią domenę życia. 

POLECAMY

Co wyróżnia archeony? Organizmy te charakteryzują się unikalną strukturą, specyficznymi komponenta...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy