Perfekcyjni w każdym calu – kiedy perfekcjonizm ucznia staje się przeszkodą

Wiele osób uważa perfekcjonizm za zaletę. Wynika to jednak z niezrozumienia tego, co dokładnie to określenie oznacza. Często w mowie potocznej utożsamia się bowiem perfekcjonizm z „wysokimi standardami pracy”, podczas gdy te dwa zjawiska, choć pod pewnymi względami podobne, różnią się. Gdyby iść tym tropem, należałoby określić perfekcjonizm jako „zbyt wysokie standardy pracy”. Zbyt wysokie i w efekcie, paradoksalnie, mogące sabotować nasze wysiłki, z czasem prowadząc do nawet całkiem niesatysfakcjonujących – lub żadnych – rezultatów.

Co gorsza, perfekcjonizm nie tylko odbija się na efektywności pracy dotkniętych nim dzieci i dorosłych, lecz także niekorzystnie wpływa na nasze samopoczucie fizyczne i psychiczne, naszą samoocenę, a nawet relacje z innymi ludźmi.

Konsekwencje perfekcjonizmu

Uogólniając, perfekcjonizm definiuje się jako cechę osobowości, postawę lub strategię behawioralną (typowy sposób działania). Może ona być mniej lub bardziej nasilona; przy mniejszym nasileniu zwykle mówi się o „tendencji” do perfekcjonizmu (która, co istotne, z reguły się nasila i może się rozwinąć w „pełnowymiarowy” perfekcjonizm).

Istotą perfekcjonizmu jest trudne do przełamania uczucie natrętnego przymusu, by wszystko robić „idealnie” lub „najlepiej”. W efekcie dana osoba stawia sobie niezwykle wysokie wymagania i nie akceptuje możliwości wystąpienia jakiegokolwiek niedociągnięcia. Wymagania te są częstokroć dużo wyższe od ogólnie przyjętych czy oczekiwanych przez otoczenie. Na przykład piątka uchodzi (jak sama nazwa wskazuje) za bardzo dobrą ocenę i satysfakcjonuje znaczną większość uczniów, tymczasem perfekcjonistyczne dziecko może wymagać od siebie wyłącznie szóstki lub akceptować piątkę ze sprawdzianu tylko wtedy, kiedy osiąga maksimum punktów. Uczeń perfekcjonistyczny może być zadowolony ze swojej pracy pisemnej tylko wtedy, kiedy zostanie oceniona najwyżej