Rośliny na wagę złota, czyli kilka słów o najdroższych przyprawach

Temat numeru

Aztecy odkryli wanilię w XV w., gdy podbili ludność zamieszkującą wschodnie wybrzeża Meksyku. Używali jej do aromatyzowania królewskiego napoju sporządzonego z ziaren kakao i miodu zwanego xocolatl (chocolatl). W XVI w. hiszpańscy konkwistadorzy, wśród nich Hernán Cortés, odkryli wanilię po podbiciu Azteków. Przywieźli ją do Europy, gdzie znalazła szczególne uznanie wśród Francuzów, którzy odkupili sadzonki i próbowali je uprawiać na Madagaskarze i na obszarze Francuskiej Polinezji. Jakie jednak było ich rozczarowanie, gdy po kilku latach hodowli nie uzyskali owoców zawierających cenne nasionka.

Gdyby nie niepozorny owad, wanilia mogłaby nigdy nie znaleźć się na naszych stołach i nie poznalibyśmy smaku waniliowych lodów! Vanilla planifolia to jeden ze 110 gatunków storczyków należących do rodzaju Vanilla występujący w tropikalnych rejonach naszego globu. Z owoców tego pnącza o mięsistej łodydze i mięsistych liściach pozyskuje się nasiona wykorzystywane jako przyprawa (fot. 1). Nasiona te, obok szafranu i kardamonu, są jedną z najdroższych przypraw świata, ponieważ ich wyprodukowanie jest czaso- i pracochłonne. Aby doszło do rozwoju owoców, bladożółte kwiaty Vanilla zapylane są przez małą pozbawioną żądła pszczołę (ang. melipona bee) lub rzadziej przez kolibry występujące w południowej części Meksyku. Chociaż roślinę Vanilla planifolia można uprawiać na innych obszarach strefy tropikalnej, np. na Madagaskarze, skąd pochodzi ¾ zbiorów komercyjnie uprawianej wanilii, na Hawajach lub w Indonezji, musi być ona zapylana ręcznie, co nie jest prostym zadaniem. Kwiaty pojawiają się w ciągu jednego miesiąca i są zdolne do zapylenia jedynie przez kilka porannych godzin. Jeśli nie dojdzie do niego dość szybko, zamierają i opadają. Owoce w formie długich torebek zbiera się jeszcze zielone. Aby uzyskać intensywny aromat wanilii, owoce muszą być poddane wysuszeniu i fermentacji. Proces ten trwa około sześciu miesięcy, w czasie których są one zanurzane w gorącej wodzie, zawijane w tkaninę, rozkładane na słońcu, aby woda odparowała, a potem poddane fermentacji w przewiewnych pomieszczeniach.

POLECAMY


Fot. 1. Vanilla planifolia – roślina, z której pozyskuje się wanilię

Naturalny zapach wanilii pochodzi od około 500 komponentów, które składają się na bogaty waniliowy bukiet. Niestety produkcja naturalnej wanilii to kropla w...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy