Ta wschodnioazjatycka kaczka od ponad półwiecza notowana jest także w Polsce. Bajecznie ubarwione samce mandarynki stały się inspiracją dla wykwintnych strojów chińskich możnowładców – mandarynów. Zauroczeni tą wyjątkowo barwną kaczką Anglicy, zaaklimatyzowali ją u siebie. W ich ślady poszli inni i obecnie w Europie żyją tysiące tych niesamowitych kaczek. Okazuje się jednak, że na naszym kontynencie nie jest ona gatunkiem zupełnie obcym.
Autor: Marek Stajszczyk
Przyrodnik i historyk, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Pomysłodawca 2 ostoi ornitologicznych sieci Natura 2000: Grądy Odrzańskie i Dorzecze Stobrawy. Publicysta zajmujący się tematyką zoologiczną i botaniczną oraz hydrologiczną
Od wieków wzbudza zainteresowanie człowieka. Intrygujące cechy jego behawioru, jak dzienna aktywność i widowiskowość polowań, skuteczne sposoby wdzierania się na podwórza i wręcz nałogowe chwytanie drobiu, a także cenne futro chętnie wykorzystywane do szycia ciepłych okryć zimowych skupiały na nim uwagę ludzi od najdawniejszych czasów.
Dyletanci uważają ją za gatunek wyłącznie afrykański. Konsekwencją tego błędu jest obecnie traktowanie jej w Europie jako gatunek obcy i inwazyjny. Tymczasem przed 300 laty gniazdowała ona nad środkowym i dolnym Dunajem. Jednak w pierwszej połowie XVIII w. jej bałkańska populacja wymarła. Ale na naszym kontynencie gęsiówka nie zanikła zupełnie: w tym czasie na drugim krańcu Europy, w Anglii, właściciele ziemscy zaczęli ją hodować w swoich posiadłościach i tolerować osobniki zbiegłe na wolność. Podobnie stało się po II wojnie światowej w Niemczech i Holandii, gdzie jako uciekinier z hodowli zaczęła tworzyć od lat 60 XX w. na swobodzie populację lęgową, promieniującą obecnie na pozostałe kraje Europy.
Wreszcie znalazł się ten pierwszy, który poruszył wielowątkową tematykę związaną z ludźmi zajmującymi się ptakami.
Obecnie jest największym przedstawicielem kotowatych w Europie. Korzystając ze ścisłej ochrony prawnej, tylko w niewielu przypadkach spontanicznie powrócił na obszary, gdzie wcześniej został wytępiony. Ale dzięki reintrodukcjom ponownie występuje w Alpach i Górach Dynarskich oraz Szumawie i Harzu. W Polsce przed ćwierćwieczem dokonano skutecznej reintrodukcji w Puszczy Kampinoskiej, a w ostatnich latach ryś sam zrekolonizował Sudety.