ILE WIDZISZ RÓŻNIC? – markery genetyczne jako źródło informacji o organizmach

Temat numeru

Jak porównać dwa gatunki albo jak sprawdzić, jak dziedziczą się ich cechy? Skąd czerpać informacje o organizmach żywych? Odpowiedź na wiele tego typu pytań uzyskać można dzięki analizie informacji genetycznej zawartej w genomach. W którym jednak miejscu w genomie szukać interesujących nas informacji? Naukowcy często wykorzystują w tym celu markery genetyczne, czyli różnego typu cechy organizmu pozwalające na określenie jego genotypu. 

Klasyfikacja markerów 

Biorąc pod uwagę typ analizowanej cechy, wyróżnić można markery molekularne, biochemiczne i morfologiczne (ryc. 1) [White i in. 2007]. Początkowo bazowano głównie na tych ostatnich, czyli cechach zewnętrznych organizmu. Historycznie ważne były też markery enzymatyczne służące do identyfikacji organizmów i do ich analizy genetycznej. Zastosowanie niektórych enzymów jest jednak ograniczone ze względu na niewielką liczbę dostępnych markerów, stosunkowo niski poziom polimorfizmu, a także zależność ich aktywności od środowiska, wieku czy stadium rozwojowego osobników (Lowe i in. 2004). 

POLECAMY

Ogromnym przełomem i początkiem gwałtownego rozwoju biologii molekularnej był rok 1983, kiedy to kalifornijski naukowiec Kary Mullis opracował reakcję łańcuchową polimerazy, PCR (ang. polymerase chain reaction), za co później otrzymał Nagrodę Nobla. Technika ta pozwala na powielenie (amplifikację) interesującego nas fragmentu DNA, co umożliwia jego dalszą analizę, np. poprzez rozdzielanie i zobrazowanie fragmentów różnej długości na żelach elektroforetycznych. Obecnie na technice PCR bazuje większość analiz markerów genetycznych (tabela 1).

Cechy markerów genetycznych

Nie istnieje uniwersalny marker genetyczny. Użyteczność markerów zależy od typu prowadzonych badań. Przy doborze najdogodniejszego markera bierze się pod uwagę szereg cech, między innymi poziom polimorfizmu, sposób dziedziczenia, a także czas i koszty opracowania markera oraz jego analizy.

Poziom polimorfizmu jest jedną z najważniejszych cech markera genetycznego. Warianty markera powinn...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy