Wpływ antropogenicznej fragmentacji siedlisk na populacje

Temat numeru

Wyobraź sobie, że jesteś ptakiem, który żyje w głębi lasu, np. jarząbkiem lub gilem, i nagle ktoś niszczy połowę Twojego domu, a przez Twoją cichą sypialnię przeprowadza autostradę. Twój bezpieczny i bogaty dom przestaje istnieć. Zalany jest światłem, hula po nim wiatr, smaga go deszcz i ktoś postanawia, że nigdy więcej nie będzie Twoim domem.

Struktura krajobrazu jest dy­namiczna i zmienia się w czasie; im szybciej i bardziej się zmienia, tym prawdopodobieństwo przeżycia populacji roślin lub zwierząt jest mniejsze. Przykłady zmian w strukturze przestrzennej krajobrazu dotyczą: 

POLECAMY

  1. fragmentacji lub całkowitego zaniku siedlisk i populacji, 
  2. zwiększenia lub zmniejszenia liczby i jakości dróg migracji zwierząt, 
  3. przestrzennej reorganizacji płatów siedlisk. 

Tego typu zmiany mogą być stopniowe lub bardzo gwałtowne. Mogą mieć charakter naturalny lub wynikać z działalności człowieka. Na przykład wyginięcie północnoamerykańskiego motyla (Pieris oleracea) w okolicach Bostonu wynikało ze zniszczenia siedlisk odpowiednich dla rośliny z rodziny Brassicaceae, na której rozwijają się larwy tego motyla (Chew, 1981, Fahrig, Merriam 1994).

Fragmentacja populacji i siedlisk wywiera skutki ekologiczne, wpływając na bogactwo gatunków i ich kompozycję, a także ma wpływ na genetyczną architekturę populacji. Skutki pofragmentowania populacji (i fragmentacji siedlisk) są tym większe, im mniejszy jest fragment. Niewielki fragment lasu odseparowany od innych takich fragmentów jest bardziej narażony na niekorzystną pogodę (podmuchy wiatru, mróz, silne nasłonecznienie). Silna cyrkulacja wiatru pomiędzy niewielkimi płatami lasu oraz nasłonecznienie ścian lasu skutkują szybszą utratą wody i możliwością wystąpienia stresu suszy u roślin, a także powoduje większe zagrożenie pożarami. Efekt zwiększonej cyrkulacji wiatru i utraty wilgotności może być widoczny nawet do 2,7 km w głąb lasu. Na przeżywalność populacji wpływają również inne czynniki, takie jak: kształt fragmentu i jakość istniejących tam ­zasobów pokarmowych, oraz ich konfiguracja przestrzenna w krajobrazie. Efekty wynikające z tych czynników mogą być jednak różne u różnych gatunków. Na przykład u wróblowatyc...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Biologia w Szkole"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • ...i wiele więcej!

Przypisy