Rośliny nasienne – nagozalążkowe i okrytozalążkowe

W wyniku procesu ewolucyjnego zwanego aromorfozą (tj. powstanie istotnych zmian w budowie i funkcjonowaniu organizmów podnoszących je na wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego) u roślin nasiennych pojawiły się następujące cechy dające im przewagę nad roślinami zarodnikowymi: wytworzenie nasion, pojawienie się wyspecjalizowanych organów oraz ich modyfikacji (tj. korzeni, łodyg i liści), wytworzenie kwiatów (organu generatywnego) służących do rozmnażania, redukcji gametofitu niezdolnego do samożywnego odżywiania się, uniezależnienie rozmnażania od obecności wody (pojawienie się łagiewki pyłkowej), powstanie szeregu wyspecjalizowanych tkanek. 
W przemianie pokoleń formą dominującą u roślin nasiennych jest wielokomórkowy diploidalny sporofit, a gametofit jest ograniczony do wielokomórkowego haploidalnego tworu. Gametofit łączy się ze sporofitem, który jest przez niego odżywiany. Zarówno gametofit męski, jak i gametofit żeński są silnie zredukowane. Gametofit żeński u roślin nasiennych rozwija się w zalążku kwiatów. Brak lub obecność ściany zalążni jest ­podstawą do podziału roślin nasiennych na dwie gromady: nagozalążkowe i okrytozalążkowe (Tab. 1.). U roślin nagozalążkowych zalążki nie mają dodatkowych osłonek, dzięki temu wyprodukowane nasiona są osadzone na łuskach szyszek lub są całkowicie odsłonięte. U roślin okrytozalążkowych występuje ściana zalążni, a z niej na dalszych etapach rozwoju powstaje owocnia, w której znajdują się nasiona. W wyniku zapylenia i zapłodnienia zalążek przekształca się w nasiono. W przeciwieństwie do zarodników mszaków i paproci (które są komórkami haploidalnymi zależnymi od wilgoci w celu szybkiego rozwoju gametofitów), nasiona zawierają diploidalny zarodek, z którego wykiełkuje nowa roślina – sporofit. Nasiona dały znaczącą przewagę ewolucyjną roślinom nasiennym. Nasiona składają się z embrionalnego sporofitu, tkanki odżywczej oraz łupiny nasiennej chroniącej zarodek przed czynnikami zewnętrznymi. Niezależnie od tego, czy są one przenoszone przez wiatr, unoszą się na wodzie, czy też są przenoszone przez zwierzęta, nasiona mogą być rozsiewane na znaczne odległości – unikając w ten sposób konkurencji z rośliną macierzystą – i kolonizować nowe obszary.

Ewolucja roślin nasie