Autor: Tomasz Ordza
Nauczyciel przedmiotów science w Szkole Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce. Podróżnik preferujący długie wędrówki górskie i jazdę na rowerze. Intryguje go ekologia, inspiruje Szymborska, a jego marzenia to zwiedzenie i doświadczenie Ameryki Południowej oraz spędzenie przynajmniej jednego dnia w prawdziwym Hogwarcie. Stara się, aby jego uczniowie byli świadomymi obywatelami, myśleli globalnie, działali lokalnie i uśmiechali się do otaczającego świata. Ma szczęście w życiu, ponieważ lubi to co robi!
„Należę do tych, którzy widzą w nauce piękno. Uczony jest w swojej pracowni nie tylko technikiem, a także dzieckiem stojącym w obliczu zjawisk przyrody, które odbiera jako czarodziejską baśń. Nie pozwólmy, by myślano, że postęp w nauce sprowadza się do mechanizmów i sprzężeń, które zresztą też mają swoje piękno. Nie sądzę, by w naszym świecie miał zginąć duch przygody. Jeśli widzę wokół siebie coś żywotnego, jest to właśnie ten duch przygody, który zdaje się być niezniszczalny i spokrewniony jest z ciekawością” - Maria Skłodowska-Curie
Podstawa programowa i propozycje zagadnień do nauczania przyrody w szkole ponadgimnazjalnej dają duże możliwości rozwoju zainteresowań ucznia.
Powstaje pytanie, czy wybierane przez nauczycieli zagadnienia spełniają te kryteria? Słuszną odpowiedzią jest właściwe problematyzowanie interdyscyplinarnych zagadnień. Wybierając treści nauczania do wspomnianego przedmiotu, należy poruszać się w obrębie wszystkich dyscyplin przyrodniczych. Dobrym modelem do realizacji dużego bloku tematycznego w obrębie przedmiotu przyroda jest przykład bioodpadów i biogazowni.
Największy rozwój świadomości ekologicznej datuje się na XX w. W krajach wysoko rozwiniętych oraz bogatych społeczeństwach zaczęła szerzyć się myśl ekologiczna. Za ważne czynniki sprzyjające temu zjawisku można uznać globalizm, rozwój mass mediów, a także wzrost ilości osób wykształconych.
Interdyscyplinarność przedmiotu przyroda jest wpisana w jego podstawę programową. To jedne z najciekawszych zajęć do prowadzenia, a tym samym najtrudniejsze metodologicznie i dydaktycznie. Mnogość kontekstów i powiązań pomiędzy przedmiotami science a humanistycznymi daje tutaj ogromne pole do twórczej inwencji, zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów.
Każdy z nauczanych przedmiotów szkolnych ma swoją specyfikę, tak samo jak każda lekcja ma swój rytm. Przedmioty science charakteryzuje to, że przyciągają uczniów doświadczeniami, zajęciami terenowymi, ale także możliwością zastosowania nowoczesnych metod nauczania, w tym korzystania z zasobów Internetu.
Współczesna edukacja powinna opierać się na rozwiązywaniu zadań problemowych, rozwijaniu naukowego myślenia, a także na doskonaleniu umiejętności współpracy w grupach. W dobie szkoły cyfrowej ciekawą propozycją dla uczniów jest kooperacja w zespołach międzynarodowych. Projekty transgraniczne najczęściej kojarzą się z przedmiotami językowymi, gdzie nauczyciele mają w swoim fachu silne narzędzie – umiejętność posługiwania się jednym z języków obcych. Strach nauczycieli z grupy przedmiotów science przed projektami międzynarodowymi może zostać pokonany w dwojaki sposób. Pierwszy z nich to ścisła współpraca z nauczycielem języka obcego, natomiast ten drugi to samodzielne poradzenie sobie z ewentualnymi barierami. W niniejszym artykule chciałbym opisać prace nad projektem międzynarodowym, którego jestem autorem. Projekt pod tytułem Ecosystems near our schools realizowany był w ramach eTwinningu, a główną szkołą partnerską Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce była portugalska Agrupamento de Escolas Alvaro Velho. Łącznie w projekcie wzięło udział 11 szkół aż z 7 państw.
W nowej podstawie programowej dla kl. IV–VIII szkół podstawowych i w tej, która niedługo przestanie obowiązywać dla przedmiotów przyroda w kl. IV–VI oraz biologia w gimnazjum, dużą wagę przywiązuje się do szeroko rozumianych projektów edukacyjnych. Działania w ich obrębie pozwalają lepiej poznać zainteresowania i charaktery podopiecznych. Opisany w niniejszym artykule pomysł na wykonanie projektu, w ramach którego uczniowie urządzają szkolny ogród, może być analizowany interdyscyplinarnie i wszechstronnie. Podczas jego trwania zrealizować można podstawowe założenia z aktualnie obowiązujących aktów prawnych oraz tych nowych, np. z preambuły podstawy programowej kształcenia ogólnego dla kl. IV–VIII szkoły podstawowej. W ten sposób rozbudza się u uczniów ciekawość poznawczą oraz motywację do nauki, a także zagwarantuje wszechstronny rozwój osobowy, który osiągnięty zostanie poprzez doświadczenie, pracę w grupie i warsztaty terenowe. Natomiast indywidualizacja nauczania oraz podział ról spowoduje, że zarówno wzrokowcy, słuchowcy oraz kinestetycy będą wykorzystywali w pełni swoje predyspozycje.
Randka z przyrodą, czyli o ochronie różnorodności biologicznej Amphibia według uczniów szkoły podstawowej